वाटर प्रूफिंग (waterproofing) - परिचय,प्रकार र आवश्यकता

Aug 28, 2024

Blog By: Expert Sewa Pvt. Ltd.

वाटर प्रूफिंग (waterproofing) - परिचय,प्रकार र आवश्यकता

वाटर प्रूफिंग भनेको भवन, घर, वा कुनै पनि संरचनालाई पानीको असरबाट जोगाउने प्रक्रिया हो। यसको मुख्य उद्देश्य भनेको पानीको प्रवेशलाई रोक्न र संरचनालाई दीर्घकालसम्म सुरक्षित राख्नु हो। खासगरी छत, पर्खाल, बाथरूम, र भान्साजस्ता स्थानहरूमा पानीको लिकेज रोक्न वाटर प्रूफिंगको अत्यधिक महत्व छ।

वाटर प्रूफिंगको आवश्यकता

वाटर प्रूफिंग गर्नु किन आवश्यक छ ?

• भवनको संरचनात्मक कमजोरी पानीले भवनको पर्खाल, फर्श, र छतलाई कमजोर बनाउँछ। यसले भवनको दीर्घकालीन स्थिरता घटाउँछ र भवन भत्किन सक्ने खतरा बढ्छ।
• फङ्गस र मौल्डको समस्या नमीको कारण फङ्गस र मौल्डको वृद्धि हुन्छ, जसले स्वास्थ्यमा नकारात्मक असर पार्न सक्छ। यो विशेष गरी बच्चाहरू, वृद्धहरू, र दमजस्ता रोग भएका व्यक्तिहरूका लागि हानिकारक हुन्छ।
• सजावटको क्षति पानीको लिकेजले पेन्ट, टाइल्स, र अन्य सजावट सामग्रीमा दाग, चर्को, र फुस्किने समस्या निम्त्याउँछ। यसले घरको सौन्दर्यमा कमी ल्याउँछ र पुनः सजावटको लागि खर्च बढाउँछ।

वाटर प्रूफिंगका मुख्य प्रकारहरू

वाटर प्रूफिंगका विभिन्न प्रकारहरू छन्, जसको प्रयोग सतहको प्रकार र आवश्यकतामा निर्भर गर्दछ। यहाँ मुख्य प्रकारहरूबारे चर्चा गरिएको छ

• सिमेन्ट बेस्ड वाटर प्रूफिंग यो प्रकारको वाटर प्रूफिंग सिमेन्ट र वाटर प्रूफिंग एजेन्टको मिश्रणबाट गरिन्छ। विशेष गरी भित्री सतहहरूमा, जस्तै बाथरूम र भान्सा, यो विधि उपयुक्त हुन्छ। यसले राम्रो स्थायित्व दिन्छ र प्रयोग गर्न सजिलो पनि हुन्छ।
• लिक्विड एप्लाइड वाटर प्रूफिंग यो प्रकारको वाटर प्रूफिंगमा लिक्विड सामग्री प्रयोग गरिन्छ, जसले सतहमा एक सुरक्षात्मक तह बनाउँछ। छत, छज्जा, र बाहिरी पर्खालहरूमा यसको प्रयोग व्यापक छ। यसको मुख्य फाइदा भनेको यसले लचिलो सुरक्षा प्रदान गर्नु हो, जसले क्र्याकहरूलाई पनि सुरक्षित राख्न सक्छ।
• मेम्ब्रेन वाटर प्रूफिंग यसमा विशेष प्रकारको मेम्ब्रेन वा शीट प्रयोग गरिन्छ, जसले पानीलाई सतहमा प्रवेश गर्न दिँदैन। यो विधि अत्यन्त प्रभावकारी मानिन्छ र प्रायः नींव, टेर्रस, र छतमा प्रयोग गरिन्छ।
• बिटुमिनस कोटिंग वाटर प्रूफिंग बिटुमिनस कोटिंग विशेष गरी धातुका संरचनाहरू र ठूला औद्योगिक भवनहरूमा प्रयोग गरिन्छ। यो निकै टिकाउ र पानी प्रतिरोधी हुन्छ, तर यसले अलि बढी गन्ध दिन सक्छ।

वाटर प्रूफिंग गर्ने प्रक्रिया

वाटर प्रूफिंगको प्रक्रिया सफलतापूर्वक सम्पन्न गर्नका लागि विभिन्न चरणहरूको पालना गर्नुपर्छ,

• सतहको तयारी वाटर प्रूफिंग अघि सतह सफा गर्नु अनिवार्य छ। धुलो, फोहोर, र पुरानो पेन्ट हटाउनुपर्छ ताकि वाटर प्रूफिंग सामग्री सतहमा राम्रोसँग टाँसियोस्।
• क्र्याक र प्वालको मर्मतस् कुनै पनि देखिने क्र्याक वा प्वालहरूलाई मर्मत गर्नु आवश्यक छ। यसले सामग्रीलाई क्र्याकहरूमा राम्रोसँग प्रवेश गर्न र लिकेज रोक्न मद्दत गर्छ।
• प्राइमरको प्रयोग वाटर प्रूफिंग सामग्रीलाई सतहमा राम्रोसँग चिप्लिनका लागि प्राइमरको प्रयोग गरिन्छ। यो सामग्रीको जीवनकाल बढाउन मद्दत गर्छ।
• वाटर प्रूफिंग सामग्रीको प्रयोग आवश्यकतानुसार चुनेको वाटर प्रूफिंग सामग्रीलाई सतहमा लगाउनुपर्छ। यो सामग्रीलाई समतल रूपमा फैलाएर राम्रोसँग सुख्खा हुन दिनुपर्छ।
• फिनिशिङ र निरीक्षण सामग्री पूर्ण रूपमा सुख्खा भएपछि, फिनिशिङ कार्यहरू सम्पन्न गर्नुपर्छ र अन्तिम निरीक्षण गरिन्छ। यसले कुनै कमजोरीको पहिचान र सुधारमा सहयोग पुर्याउँछ।

वाटर प्रूफिंगका फाइदाहरू

वाटर प्रूफिंगका धेरै फाइदाहरू छन्, जसले भवनलाई सुरक्षित र टिकाउ बनाउँछ,

• संरचनाको दीर्घकालीन टिकाउपन वाटर प्रूफिंगले भवनको संरचनालाई बलियो र टिकाउ बनाउँछ। यसले पानीको प्रवेशलाई रोक्छ र संरचना दीर्घकालसम्म राम्रो रहन्छ।
• स्वास्थ्यको रक्षा फङ्गस र मौल्डबाट उत्पन्न हुने स्वास्थ्य समस्याहरूबाट बच्न वाटर प्रूफिंग आवश्यक छ। यसले स्वच्छ र स्वस्थ वातावरण प्रदान गर्छ।
• मरम्मत खर्चमा कमी र वाटर प्रूफिङले भवनको दीर्घकालीन सुरक्षा सुनिश्चित गर्छ, जसले गर्दा अनावश्यक मरम्मत खर्चबाट बच्न सकिन्छ।
• घरको सौन्दर्यको संरक्षण पानीले सजावट सामग्रीलाई बिगार्न सक्छ, जसले घरको सुन्दरतालाई कम गर्छ। वाटर प्रूफिंगले सजावटलाई लामो समयसम्म कायम राख्न मद्दत गर्छ।

वाटर प्रूफिंग कुनै पनि घर वा भवनको लागि अत्यावश्यक प्रक्रिया हो। यसले संरचनालाई पानीको क्षतिबाट जोगाउँछ, स्वास्थ्यको रक्षा गर्छ, र घरको सौन्दर्यलाई सुरक्षित राख्छ। विशेष गरी नेपालको जस्तो ठाउँमा, जहाँ वर्षा र भूकम्पको सम्भावना उच्च छ, वाटर प्रूफिंग झन् आवश्यक छ। वाटर प्रूफिंग गर्दा सही सामग्रीको छनौट, विशेषज्ञको सल्लाह, र नियमित निरीक्षण महत्त्वपूर्ण हुन्छ। यो भवनको दीर्घकालीन टिकाउपनको लागि एक उत्तम निवेश हो। यसकारण, घर वा भवन निर्माण गर्दा वाटर प्रूफिंगलाई प्राथमिकता दिनु अत्यावश्यक छ।

Comments

Add a Comment